ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ; ΚΑΙ ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ;

Κατά κόσμον η απόλυτη συνταγή για να διαχειριστείς το βάρος σου είναι ο συνδυασμός: δίαιτα και άσκηση. Όσο πιο πιστή και τακτική είσαι, τόσο πιο πειθαρχημένη θα νιώθεις και το ίδιο θα πιστεύουνε και οι άλλοι για σένα.

Η συνταγή «δίαιτα και άσκηση», αν και θα έπρεπε, σπάνια αποτελεί αιτία ανησυχίας. Η συμπεριφορά της δίαιτας και της άσκησης με σκοπό ένα πάση θυσία αδύνατο σώμα, και η υπερκατανάλωση φαγητού, μπορεί να είναι σημάδια διαταραγμένου τρόπου διατροφής.

Η δίαιτα και η ενασχόληση με το φαγητό και το βάρος δεν είναι κάτι νέο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εκείνοι που το κάνουν επιδιώκουν να έχουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Ωστόσο, αθώες επαναλαμβανόμενες προσπάθειες να τρως υγιεινά μπορεί να σε οδηγήσουν σε ένα διαταραγμένο τρόπο διατροφής που δεν εμπίπτει κατ 'ανάγκη στην ανορεξία ή τη βουλιμία - δύο από τις πιο κοινές μορφές διαταραχών πρόσληψης τροφής. Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να προκύψουν από μια ποικιλία αιτιών, η χρόνια δίαιτα ακόμα και η υπερβολική άσκηση είναι συνήθως συμπεριφορές που προοικονομούν αυτήν την επικίνδυνη κατάσταση.

Άραγε, πότε αυτή η εμμονή με την υγιεινή διατροφή μπορεί να θεωρηθεί ανησυχητική για την υγεία σου;


Τι είναι η διαταραγμένη διατροφή;
Η διαταραγμένη διατροφή, είναι μια περιγραφική φράση και όχι μία διάγνωση. Σύμφωνα με το National Eating Disorders Collaboration (NEDC) της Αυστραλίας ο διαταραγμένος τρόπος διατροφής χαρακτηρίζεται από συνήθειες περιορισμού του φαγητού -όπως η δίαιτα-, από την ανακύκλωση του βάρους, από τη χρήση διαιτητικών χαπιών, από τη παράλειψη γευμάτων ή την αποφυγή συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων π.χ. λίπη ή υδατάνθρακες. Αυτές οι συνήθειες μπορεί να μην είναι αρκετές για να επισημανθεί μια διατροφική διαταραχή, αλλά εξακολουθούν να σε βάζουν σε ολισθηρό δρόμο με προορισμό εκεί.

Σε έρευνα του περιοδικού SELF το 2008, διαπιστώθηκε ότι το 60% των Αμερικανίδων μεταξύ 25-45 ετών είχαν κάποιες δυσλειτουργικές σκέψεις, συναισθήματα ή συμπεριφορές σε σχέση με το φαγητό και το σώμα τους. Το περιοδικό Psychology Today αναφέρει ότι το 50% του πληθυσμού στις ΗΠΑ είχαν κάποια διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, το σώμα και την άσκηση. Τα κοινωνικά πρότυπα για αδύνατο σώμα και ο βομβαρδισμός των ανθρώπων με την εκάστοτε επαναστατική δίαιτα και γενικά κάθε λογής αυτόκλητες συμβουλές για απώλειας βάρους, συμβάλλουν στην αύξηση της διαταραγμένης διατροφής και των διατροφικών διαταραχών. Όπως υποστηρίζει η Elyse Resch, συν-συγγραφέας του αγαπημένου μου βιβλίου “Intuitive Eating”, στην πραγματικότητα η δίαιτα από μόνη της είναι ένας τρόπος διαταραγμένης διατροφή.

«Οτιδήποτε σε οδηγεί μακριά από τα σήματα που σου στέλνει το σώμα σου, από την πείνα και τον κορεσμό σου, είναι διαταραγμένη διατροφή», όπως δηλώνει η Ε. Resch. «Διαταραγμένη διατροφή είναι οτιδήποτε παρακάμπτει τη σοφία του σώματός σου σχετικά με το πότε πεινάς, με το τι πραγματικά θες να φας, με το πώς το σώμα σου αισθάνεται με την επιλογή αυτών που τρως και με το πότε αισθάνεσαι πλήρης». Μάλιστα η Ε. Resch υποστηρίζει ότι η άσκηση με σκοπό το αδυνάτισμα, θυμίζει κάτι από βουλιμία.


Κοινά, αλλά και διαφορετικά κριτήρια με τις Διατροφικές Διαταραχές
Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών 5 (DSM-V), υποστηρίζει ότι υπάρχουν τέσσερις διαγνώσεις των διατροφικών διαταραχών: η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία, η διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας και οι άλλες διαταραχές πρόσληψης τροφής, μη προσδιοριζόμενες αλλιώς. Ειδικά διαγνωστικά κριτήρια αναφέρονται για κάθε μία από αυτές τις τέσσερις διαγνώσεις.

Στα διαγνωστικά κριτήρια για την ανορεξία περιλαμβάνεται ο επίμονος περιορισμός της πρόσληψης τροφής ή ενέργειας που οδηγεί σε χαμηλό σωματικό βάρος, ο έντονος φόβος για την απόκτηση βάρους και η άρνηση της σοβαρότητας του χαμηλού σωματικού βάρους. Τα κριτήρια για την βουλιμία περιλαμβάνουν επεισόδια υπερφαγίας ακολουθούμενα από πρόκληση εμετού, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν μια μη λειτουργική διατροφική συμπεριφορά η οποία δεν ταιριάζει σε καμία από τις δύο αυτές κατηγορίες, αλλά ούτε στη διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας, συνήθως εντάσσονται στη γενική κατηγορία «άλλες διαταραχές πρόσληψης τροφής, μη προσδιοριζόμενες αλλιώς».

Όταν κάποιος άνθρωπος έχει διαταραγμένο τρόπο διατροφής, συνήθως εμφανίζει συμπεριφορές των διατροφικών διαταραχών αλλά όχι όλες ώστε να οδηγείται στη διάγνωση μιας συγκεκριμένης διατροφικής διαταραχής. Αν κάποιος λοιπόν δεν πληρεί τα κριτήρια για τις παραπάνω διατροφικές διαταραχές δεν σημαίνει ότι διατηρεί μια υγιή σχέση με το φαγητό και το βάρος του. Οι άνθρωποι που επιδεικνύουν διαταραγμένη διατροφή εξακολουθούν να είναι σε κίνδυνο τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά.
Καθορισμός & αναγνώριση διαταραγμένης διατροφής
Ο καθορισμός και η αναγνώριση της διαταραγμένης διατροφής είναι ένα περίπλοκο θέμα. Ποια είναι τα σημάδια και τα συμπτώματα; Πώς μπορούμε να διακρίνουμε τη διαταραγμένη διατροφή από μια πραγματική διατροφική διαταραχή ή ακόμα και από την συμπεριφορά της δίαιτας; Και τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση αυτών των συμπεριφορών από τη στιγμή που είναι πρόβλημα;


Σημάδια και συμπτώματα διαταραγμένης διατροφής
Όπως αναφέρεται και παραπάνω τα συμπτώματα της διαταραγμένης διατροφής μπορεί να περιλαμβάνουν συμπεριφορές που συνδέονται συνήθως με διατροφικές διαταραχές, όπως ο περιορισμός των τροφίμων, η υπερφαγία, οι συμπεριφορές κάθαρσης (μέσω πρόκλησης εμετού ή υπερβολικής άσκησης και η χρήση χαπιών αδυνατίσματος και/ή καθαρτικών). Ωστόσο, σε έναν διαταραγμένο τρόπο διατροφής θα παρατηρήσεις στον εαυτό σου τα εξής:

- Νιώθεις ότι η αυτοαξία σου ή/και η αυτοεκτίμηση σου βασίζεται πολύ ή ακόμη και αποκλειστικά στο βάρος σου και στο σχήμα του σώματος σου.
- Ο τρόπος που βιώνεις το σώμα δεν σχετίζεται με τη πραγματικότητα, δηλαδή ακόμα κι όταν βρίσκεσαι σε ένα εύρος υγιούς βάρους, συνεχίζεις να αισθάνεσαι ότι είσαι υπέρβαρος/η.
- Κάνεις υπερβολική ή αυστηρά προγραμματισμένη άσκηση.
- Καταμετράς τις θερμίδες που καταναλώνεις.
- Ανησυχείς όταν τρως ορισμένα τρόφιμα (π.χ. γλυκά) ή ομάδες τροφίμων (π.χ. υδατάνθρακες)
- Είσαι πολύ αυστηρός/ή στον τρόπο που τρέφεσαι π.χ. καταναλώνεις μόνο συγκεκριμένα τρόφιμα, έχεις πολύ συγκεκριμένο ωράριο γευμάτων που πρέπει να τηρείς, αποφεύγεις να τρως σε εστιατόρια ή γενικά εκτός σπιτιού - όπου δηλ. δεν θα έχεις τον απόλυτο έλεγχο.


Κατανόηση και εκτίμηση του κινδύνου της διαταραγμένης πρόσληψης τροφής
Είναι σημαντικό να διερευνηθεί σε ποιο βαθμό και πώς επηρεάζεται η καθημερινότητα σου έχοντας έναν διαταραγμένο τρόπο διατροφής. Θέματα προς εξέταση περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Συγκέντρωση και ικανότητα εστίασης - οι σκέψεις σου για το φαγητό, το σώμα σου και την άσκηση εμποδίζουν τη συγκέντρωση σου ή την απόδοση σου στην εργασία ή στο σχολείο;
Κοινωνική ζωή – η κοινωνικοποίηση σου είναι περιορισμένη, διότι ενδέχεται έξοδος σε εστιατόριο, κατανάλωση «παχυντικών» τροφίμων, ή το ενδεχόμενο να χάσεις την προγραμματισμένη σου γυμναστική;
Διαχείριση συναισθημάτων - καταφεύγεις στο φαγητό ή στον έλεγχο του φαγητού ώστε να ανακουφιστείς ή ξεφύγεις από κάποιο πρόβλημα ή από στρεσογόνες καταστάσεις;
Δυσφορία ή άγχος – Κατά πόσο οι σκέψεις σου γύρω από το φαγητό και το σώμα σου σού φέρνουν δυσφορία; Και κατά πόσο αυτές οι σκέψεις σου προκαλούν άγχος; Φοβάσαι διαρκώς ότι θα παχύνεις;
Ζήτησε βοήθεια σε κάθε περίπτωση
Αν και δεν θεωρείται τόσο σοβαρή κατάσταση όσο μια διατροφική διαταραχή, η διαταραγμένη διατροφή έχει αρκετές επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων γαστρεντερικών διαταραχών, ανισορροπία ηλεκτρολυτών/υγρών, χαμηλή καρδιακή συχνότητα, αρτηριακή πίεση, αυξημένο άγχος και κατάθλιψη, σύμφωνα με το  Academy of Nutrition and Dietetics (AND).


Η σχέση που έχεις με το σώμα σου, καθώς και το πώς βιώνεις το μέγεθος σου και το σχήμα του σώματός σου, έχει τόσο συναισθηματική όσο και σωματική επίδραση. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η κακή εικόνα του σώματος είναι κοινά χαρακτηριστικά της διαταραγμένης διατροφής όσο και των διατροφικών διαταραχών. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις αυτές τις περίπλοκες σχέσεις, να επιτύχεις την αποδοχή του σώματος σου και να εξερευνήσεις τα μοτίβα με τα οποία σχετίζεσαι με τον εαυτό σου και τον κόσμο, αλλά και να διερευνήσει οποιαδήποτε άλλα ζητήματα συμβάλλουν στον διαταραγμένο τρόπο διατροφής. Επιπλέον, ένας διατροφολόγος, ο οποίος υιοθετεί την προσέγγιση της διαισθητικής διατροφής, μπορεί επίσης να σε βοηθήσει, ιδιαίτερα στην επανεκπαίδευση να ανταποκρίνεσαι στα φυσικά σήματα πείνας / κορεσμού του σώματος σου.



Πηγές:

Δημοφιλείς αναρτήσεις